Sambahsa-mundialect Wiki

Islam est uno monotheiste religion quos fidsdogme keiht ep id buko Coran, panct-yod ka dasturo pro idsens dyindars od Est neis alyo Div quem Allah, ed Muhammad est is ultim messager os Allah. Islami alims defineihnt Islam ka "id taslimen ad Div iom Ubsell per monotheisme, taatia ed id abandon os idolatrie". Islams dyindars namdehnt-se muslims (ex arab مسلم = "mutaslime"). Credeihnt od Muhammad est is senst iom prophets yisen ab Div. Id iser buk os Islam est id Coran, quod sekwent i Muslims buit imlen ab Allah ad Muhammad per iom archangel Gabriel.

Acceptent ka prophets khaliban (bet ne tik) Adam, Noe, Abraham, Moses, Salomon ed Jesus (عيسى). Trans id Coran, sunni muslims sehkwnt sam-ye ia hadith ed id sunna os prophet Muhammad. Sontschi acceptet ka iser buks id Torah, id Buk de Salomons mensdeh ed ia Euanghelia.

Nundiens id numer em muslims tienxia est vohrtto do inter 1 ed 1,2 milliard. Est tienxia dwotst miersto religion pos christianisme in numer dyindaren.

Id pergamen ep quod dwo pages uns aus Coran kawu sont scripta buit tarikhen med radiocarbon in 2015 ex inter 568 ed 645 (lakin, tik id pergamen, ne id tint, buit endersoken). Kadghi tod pergamen bayghend id Universitat os Birmingham (Uniet Roydem) est id veutst gnohn excerpt ios Coran.


id Coran[]

Id Coran (Arab : القرآن‎‎ = "recitation") compone 114 capitels (suras), divis do inegal ayas. Ta suras ne sont aurdht yeji ir maynen, sontern ye uno mer-ye formal weidos, ex longsta do cortsta.

Pro i Muslims, id Corano ne est Muhammads wehrg, sontern direct-ye Divs wekwos quod ei buit transmitten, unte eys extases, ab angel Gabriel : نَزَّلَ عَلَ‍‍يْ‍‍كَ ‌الْكِت‍‍َ‍ابَ بِ‍الْحَ‍‍قِّ مُ‍‍صَ‍‍دِّ‍‍ق‍‍ا‌ ً‌ لِمَا‌ بَ‍‍يْ‍‍نَ يَدَيْ‍‍هِ ‌وَ‌أَ‌نْ‍‍زَلَ ‌ال‍‍تَّوْ‌رَ‍‌اةَ ‌وَ‌الإِ‌نْ‍‍جِيلَ = Nistighihsit tib id Kitab samt hakikia approbend quo est inter sien ghesors ed nistigih id Torah ed id Euanghelium. (Sura III / سُورَة آلِ عِمرَان). Muhammad biht presenten ka is senst - edghi is importantst - iom prophets, continued iens rjienbwutsens Abraham, Moses ed Jesus, vasyens tri plukwid udwekwnen ed yazgen in ia pages ios Coran. Sigwra, id texte ne buit niscript unte id gwit ios prophet, sontern trigimtia yaren pos eys mohrt, ep id base os oral transmission : id teulgen ios definitive texte buit baygh meis-ye oku quem pro ia Yahadi ed Christian Scriptures. Men pro i Muslims, id Corano ne est wehrg em mensc redactors, hatta inspiren : "nekmeht", est immediato Divs Wekwos, tod iserkweit reprehpend per id bahsa quosmed id buit transmiss. Idghi corani texte hat yupact id arabo bahsa quod, trans ia dialects, hat possiblihn communication ed id antplehcen os literature.

Parallel-ye, id Coran buit completen ab un kitab iom lafzen ed acts ios Prophet, ia hadith, permittend precide sem points ed sules id tradition (sunna). I muslims vident ter id surce quantios legitimitat, ed besonters os ieus. Coran expremt un absolut ed indivisible vertat quod toleret neter discussiono ni deilen. Essential factor os religieus, politic, juridic ed linguistic unification eni id arab mund yant Uber Mediev, id Coran est id Buk par excellence, id wahid lasim uni fider.

Percentage em muslims pro land; glend = sunnis; bordeaurudh = schiyis

Un orthopraxia[]

Un solg stieure ijapt ei wekwos ios Revelation permitt mides kam maung, in id muslim societat, religion concernt vasyens acts os tant public quem privat gwit. Ter wehst id essential difference inter Islam ed ia different formes os Christianisme. Auter fid est definiht ka cred in id dogme (orthodoxia), we est taatia dia loy (orthopraxia).

Islam est sul-ye un orthopraxia : ia normes qua rege ia politic, social, economic, familial, sexual sulouks gwehme ex id Coran. Est id Loy wa Scharia. Quanti ignorent id sont bayad in temos au rhalt; ed sei Islam advoquet tolerance - ed druve-ye enovrit id unte secules -, to ne est ka signe os respect, sontern ka manifestation tos "karam" ed tos "alternkamen" quod id Coran exspectet ud i druv dyindars. Also, Khalifa Omar anac religieus tolerance im weikers os Jerusalem, krict in 637; id access do ia Iser Stets proe-est garantien im pelegrins tiel id adgumt im Selchuki Tyrks, unte dwoter dwidel ios XIt secule. Sam-ye, in 1492, menxu i catholic roys hieb chasset i yudis ex Espania, sultan Bayezid II im ghyien sien Stats, ed sammel impos im un inferior status em rhayr-muslims.

Yinjier, tod absence os separation inter religieus ed civil difficileiht - hatta impossibleiht - id public wekwos os agnosticisme in cada muslim societat, tem quem id bungos, ye politic plan, os quo nammos "layicitat". Quando senter buit dostrigen - mathalan, unte id tyrko revolution os Mustafa Kemal Atatürk inter 1922 ed 1938 -, id wierdhit radical-ye ka un antireligieuso jidal, samt bayad rhayr-yakin resultats. Witerom, id emergence os muslim fundamentalisme naudheiht, in-kap tod XXIt secule - un taiper controverten reiken ios texte.