Id lexis Prehistoria, creet in 1876, kyeust id studye ios prev os menscgenos pre id prehpen scripten surcen, requisitum kay entre historia.
Prehistoria inkapt sammel quem id origin al mensc ed endt variable-ye. In West Europe, prehistoria stopt in id druna ios prest millennium pre JC : un transitionsprist, "protohistoria", correspondt id periode kun smos ja informen de ia sideraiwo folks af hellen ed roman autors; idsmee historia inkapt med Antiquitat. Bet pro sem diu negnohn teuts, os Amazonia au Nov Guinea, prehistoria hat dureneun tiel id XXt secule.
Un stets-ye changend recent science[]
Prehistoria est un recent ilm, quod gnahsit in id XIXt secule. Ei molicit bihe acceptet tantghi eet akster id diweiden im "creationisten" qui iskweer se limite ei werden ios Bible ed ei creation em Adam ed Eve. Id kowpen iom aunstehgens, id instehlen om sokmethodes hant fin-ye upergihn ia resistences.
Id duren iom prehistoric tids ne stopt auge, tant-ye aweihnnd id apparitionaiwo im prest adams. Actual-ye, est kohnsen ye circum 3 millions yaren prever id existence im Australopithecus os West Africa (ias maschour Lucy), qui ja nud un alatos makht ex brohcta korkels. Smad mehlde od, nekam un dayi fals-ye spohrt ab cinema, ti pre-hominini buir naiw in contacto con i dinosaurs, ja exmehrneuvs pon circum 60 millions yaren.

Is lionmensc os Hohenstein-Stadel (Deutschland) est un Paleolithic sculpture, quod keipt uno mensccorpos samt id cap ed memsa uns balmenlion. Tod sculpture gwehmt ex id sert Paleolithic culture Aurignacien ed esiet, inter circum 32000at ed 35000at, id veutst artwehrg os menscgenos.
Id petraiwo[]
Medmen i archanthropus (Homo habilis, Homo erectus) inkapt, minst-ye 1,5 million yaren prever, id paleolithique (aiwo ios gluben petra). El de Homo sapiens vigwivt bad in id druna iom 150 000 senst yars os prehistoria, preter sub id forme es Homo neanderthalensis, dind circum 40 000 yars prever sub id forme al moderne mensc (Homo sapiens sapiens), spece quod bayghe vasyi adams qui popule nundiens Terra. Unte ia centens om tusents yaren quer oistrehct Paleolithique, mensci hant wuxen ep yaghen. Sayads ex sert Paleolitique, inter 30 000 ed 35 000 prever, hant kipen samt oistauneihnd realisme, ep ia murs iom balmas (Lascaux in France, Altamira in Espania), i wedirns i apteryiegh.
Bad pos id tahsa iom quaternar glehdjers, inter 10 000 ed 12 000 pre nun, hant prohpen wodstu, dind agriculture, ghyanend id bragv ed sent periode os prehistoria, id neolithique (aiwo ios schlift petra). Id kmehen iom metalls (glaugh, ays, sider) est ne meis quem 5000at, id scriben circum 3000at. Ia progressa os menscgenos hant poskwo biht oku bad baygh sert.

Ghesorpinegs in Pettakere balma, Indonesia. Kad ta sont bayna ia veutsta gnohns, minst-ye 35000at.
Historia ed wakt[]
Sei biht midskwn id vertigineus duren iom prehistoric tids med id familiarer maschtab quod id longe uns yar est ed sei ia spragen korkels im australopithecus bihnt tarikhet ye dien 1sto Januar ye 0 saat, anghen bedyehrct od tehrpt bihe intizart id munt October kay el menscis maystert ogwn, od Neolithic agriculture appareiht dien 30 December ye 17 saat, ed od id instehlen ios steummachine (1780) wakyet dien 31 December, ye 23 saat 20 !
Id briegve ios historic periode ed id kowpplieute iom ithan tyict progressen unte 5000 yars ab el mensc dahnt id meido ios perturbation iom terran ecologic tulas impliet ab id stayg irruption os menscgenos. Tant quem sem paurskers propone taiper name "anthropocene" id actual phase ios quaternar era.